Ballonnenvrees op Antwerp Fringe

August 11, 2014, 3:04 pm

≫ Next: Festivalverslag Pukkelpop 16 augustus 2014

Ballonnenvrees gelooft in de levenslust van poëzie, in de helende kracht van de muziek. De Stad ademt poëzie, vult haar longen met klinkers, blaast ze woord per woord weer uit. Het Woord is overal, zit genesteld in uw oor, blaast uit op uw schouder, snelt lichtvoetig over de Antwerpse daken.

Ballonnenvrees is al meer dan een jaar een vaste waarde in het Antwerpse poëziemilieu. Tijdens het Antwerp Fringe Festival zijn Gert Vanlerberghe, Gust Peeters, Julie Beirens, Charles Janssens, Siebrand, Shari Van Goethem, Lize Spit, Runa Svetlikova, Charlotte Van den Broeck, Dorien De Vylder, Marco Van Dyck, Katrien Van Tichelen, Sara Eelen en Pieter Van De Walle present.

Locatie: Podiumcafé Ami, Kleine Hedonist, Groene Waterman, Conscienceplein, Fotostudio Keoon, Cartoon's Café.

Programma:

Zaterdag 6 september:
14u-14u45: Podiumcafé Ami
15u-15u30: Conscienceplein
16u-16u30: Groene Waterman
17u-17u30: Cartoon's Café
19u tot ...: Podiumcafé Ami

Zondag 7 september:
14u-14u45: Podiumcafé Ami
15u-15u30: Fotostudio Keoon
16u-16u30: Conscienceplein
17u-17u30: Cartoon's Café
19u tot ...: Kleine Hedonist 

Charlotte Van den Broeck
Van Turnhouts talent Charlotte Van den Broeck kan je binnenkort een eerste dichtbundel verwachten, bij de Arbeiderspers, no less! Net als zowat heel haar Collectief Dichterbij passeert ze wel eens op de podia van Ballonnenvrees, en samen met Yannick Moyson (Vers Geweld, You On Stage) en Gert Vanlerberghe (Ballonnenvrees) serveert ze voor de tweemaandelijkse poëtische pint in Café Cabron. Daarnaast is ook theater volledig haar dada.

Dorien De Vylder
Ook Gents dichteres Dorien De Vylder won de SOET-prijs. Haar aangrijpende poëzie wordt steeds theatraler en visueler, en wie weet kan je een van haar ego's op de kop tikken, want tot nader order verkoopt ze die nog steeds.

Marco Van Dyck
Antwerps bootsman Marco Van Dyck maakte een treffende intrede op de sloteditie van het vorige seizoen van Ballonnenvrees, samen met kaperskompaan Peter Holvoet. Hij heeft een groot hart voor België en schuwt de controverse niet. Zijn ritmische gedichten waren in de eerste helft van de zomer de hartslag van de Tuin der Poëten, en in het eerste weekend van september is hij het klankbord van de Consciencebuurt.

Katrien Van Tichelen
We hebben ook muziek op Antwerp Fringe - Ballonnenvrees! Singer-songwriters van dienst zijn Katrien Van Tichelen en Alois De Beuseleir. Wie van Antwerpse folklore houdt, moet vast en zeker bij laatstgenoemde zijn, een Rubens lookalike met snelle snaar, radde tong en een hart voor Antwerpen. Katrien stort haar hart uit op de piano of op de gitaar, ze kan tot 7 september rustig beslissen met welk instrument ze u in vervoering zal brengen.

Sara Eelen en Pieter Van De Walle
Net als Charlotte zijn ook Sara Eelen en Pieter Van De Walle kaartdragend lid van Collectief Dichterbij. Sara's bloedmooie gedichten hoorde u al enkele keren op Ballonnenvrees en De Sprekende Ezels. Voor Pieter is Ballonnenvrees 'a first'. Zet je schrap voor de pionier van de apocalyptische poëzie!

Gert Vanlerberghe
Gert Vanlerberghe, de bezieler van Ballonnenvrees, is aan zijn twaalfde editie toe, die dankzij Antwerp Fringe een tweedaags gebeuren wordt. Sinds de lente van 2013 zet hij tal van poëtisch en ander talent op zijn podium. Naast zijn eigen gedichten, schrijft de man ook wel eens een roman. Zo verscheen in 2012 zijn debuut Als een Balloni> en is opvolger Verdwenen helemaal klaar. Bovendien is hij te zien in de Nederlandse kortfilmDood Aan de Powezie!, twintig minuten poëtische waanzin.

Gust Peeters
Gust Peeters tovert al poëmen uit zijn hoge hoed van toen de dieren nog spraken. Hij won in januari zo maar eventjes de Cobra-prijs met zijn gedicht over Aeneas en is een vaste gast op poëziepodia als Ballonnenvrees, You On Stage en Mama's Open Mic.

Julie Beirens
De dichteres die De Haan op de poëtische kaart heeft gezet, is SOET-winnares Julie Beirens, wiens rake woorden zich voorgoed in uw hart zullen nestelen. Ze staat voor de tweede keer op Ballonnenvrees, maar staat al meer dan een halfjaar regelmatig op de planken.

Charles Janssens
Charles Janssens brengt de poëzie tot in het Waasland, waar hij een graag geziene gast is in dichterlijke kringen. Vanaf het Antwerp Fringe weekend is dat zonder twijfel ook in Antwerpen het geval. Zijn poëzie grijpt u bij uw edele delen en wanneer die gepaard gaat met muziek, waant u zich al helemaal in hogere sferen.

Siebrand
Energiek woordkunstenaar Siebrand doet het in het West-Vlaams, ja zelfs in Antwerpen. Spitst uw oren, want onder een quasi-verstaanbare laag van ingeslikte medeklinkers liggen poëtische pareltjes verscholen.

Shari Van Goethem
Ze studeerde filosofie en dat kan je aan haar poëzie horen. Met haar zorgvuldig gevlochten teksten boordevol tot de verbeelding sprekende beelden heeft deze Nielse dichteres al heel wat fans bijeengesprokkeld. Bij Shari Van Goethem begint de poëzie.

Lize Spit
Lize Spit is een van die overgetalenteerde schrijfsters die Write Now! heeft gewonnen. Niet slecht! Deze Brusselse duizendpoot publiceerde al bij verscheidene literaire magazines, en schreef bovendien verschillende scenario's voor kortfilms. Ze staat voor de tweede maal op Ballonnenvrees.

Runa Svetlikova
Als een van de drie keizers van het poëtische triumviraat Woordwasdraad is Runa Svetlikova een graag geziene gast bij Ballonnenvrees. Ze publiceerde tal van bundels en weet steeds opnieuw te raken met haar gevoelige en betoverende gedichten.

Bron: website Antwerp Fringe

↧

Festivalverslag Pukkelpop 16 augustus 2014

August 17, 2014, 5:01 am

≫ Next: Ballonnenvrees 22 augustus 2014

≪ Previous: Ballonnenvrees op Antwerp Fringe

Na drie jaar afwezigheid ben ik nog eens op Pukkelpop beland. Ik koos voor zaterdag, vooral omwille van Portishead en Queens Of the Stone Age, en hoewel dit niet de beste affiche in jaren was, vielen er toch heel wat zeer sterke concerten te beleven. Dit is dan ook het eerste Pukkelpopverslag op deze blog, met naar goede gewoonte gsm-foto's van erg twijfelachtige kwaliteit!

Zo had ik rond elf uur al een afspraak met mijn koffie en de snoeiharde post-rock van het Britse MaybeSheWill. Na een meer dan geslaagde passage in Trix enkele jaren geleden, bliezen ze hier ook de Club 2.0 helemaal omver - vergeef me deze al te gemakkelijke spreekwoordelijke knipoog. Opener was het ijzersterke 'In Amber', en zo volgden er nog heel wat andere. Het publiek was, ondanks het vroege uur op deze laatste dag, bijzonder energiek. Meer gitaargeweld volgde in de Wablief?! tent, waar speedmetal van eigen makelij op onze prutoogjes werd losgelaten. Onvervalste old skool metal, waar vind je dat nog? Tegenwoordig verstopt het zich in Leopoldsburg en het noemt zich Evil Invaders. De moves, de strakke broeken, de hemeltergende kreten, de übervette riffs. Heavy metal is springlevend!

TrixTrax-veteranen worden groot. Blij dat het Brusselse BRNS krijgt waar ze recht op hebben: een plaatsje in de Club. Hun door percussie gestuurde indierock zweeft ergens in het ijle tussen Animal Collective en Foals en laat, zo blijkt uit recente peilingen, niemand nog onberoerd. Als opener kregen we het magistrale, aandoenlijke 'Void' voorgeschoteld, en verder was het springen en dansen geblazen, met als hoogtepunt hun meekeler 'Mexico'. Het nummer zou gegarandeerd nog de hele dag in mijn hoofd kamperen, mocht ik niet alweer onderweg zijn naar een volgend podium. Terug naar de Wablief?!, waar we die andere TrixTrax-band nog even meepikken. In de HUMO's Rock Rally greep het Limburgse JFJ naast de prijzen, maar hier zijn ze helemaal op hun plaats. Altijd een meer dan degelijke band gevonden, maar het wauw-gevoel bleef uit, in tegenstelling tot BRNS.

In de Marquee mocht Troy Van Leeuwen het eerste deel van zijn arbeidsovereenkomst met Chokri voltrekken. Naast Queens Of the Stone Age, speelt de man-met-de-witte-bles ook bij Sweethead, met rockchick Serrina Simms aan de microfoon, en nog een handvol mannen die er even ruig uitzien als de gemiddelde stonerrocker. Hun muziek is erg groovy, maar zorgt ook voor het nodige pletwalseffect. Vervolgens even uitwijken naar de Castello, een tent waar ik nooit vaak kom, mogelijk omdat mijn muzieksmaak nog niet tot de diepste regionen van de alternatieve muziek is geraakt. Ik check er het voor mij volstrekt onbekende Arthur Beatrice, Britse indie die door de keuring geraakt als 'lang niet slecht'. In de Club is het de beurt aan Bill Callahan, een opmerkelijk sober figuur, keurig in het pak, droog in alles wat hij doet. Samen met zijn band schotelde hij ons zeer gesmaakte rustige en toch vrij unieke nummers op ons af, die wel eens dreigend uit de hoek konden komen, en door buitenaardse gitaar- en basgeluiden een psychedelisch randje kregen, maar altijd met mate. Voor mij was het hoogtepunt het gevoelige 'Too many birds'.

Van al die puberale poppunk, punkrock of whatever op de Main Stage vandaag moet ik er toch minstens één meepikken. Waarom niet een tijdmachinerit naar 2001 en me weer 15 wanen met de emorock van Jimmy Eat World. Opener 'Pain' bracht me weer helemaal in de sfeer, maar al meteen daarna zakte het optreden wat in elkaar. Enkel de meezingers op het einde, met als afsluiter 'The Middle', zorgden nog voor een waar feestje. Gewoon die knop omdraaien en de moshpit in! Een van de bands waarvoor ik naar Pukkelpop kwam, was het Belgische Yuko, die je gewoon nooit uit de weg mag gaan. Ze haalden een operazangeres en blazers mee op het podium en combineerden oud en nieuw werk, met een drumster die haar uitgebreid arsenaal bespeelt alsof haar leven ervan afhangt. Deze muziek weigert steevast elk hokje waarin men ze wil plaatsen, is uitermate experimenteel, soms dreigend, soms troostend, en u had ze, na al die jaren, al lang live moeten zien!

Het hoeft niet altijd hoogstaand te zijn. En concerten moeten ook niet noodzakelijk memorabel zijn. Ik was sowieso al geen fan van three-hits-wonder Jake Bugg, een zeer jonge knaap die het warme water zou moeten hebben uitgevonden mocht je de Britse pers geloven, maar live valt hij nog meer tegen. Lauwe hitjes 'Seen it all' en 'Two fingers' werken niet, en het anders zo strakke 'Lightning bolt', veelvuldig gecoverd door menig beginnend singer-songwriter, was nodeloos lang uitgerekt en miste zo elk effect. Tussendoor kwamen dan de interessantere songs, met knappe gitaarsolo's, maar hiervan wild worden hoeft nu ook weer niet. Ik kuier langs de Club en zie de heren van Sweethead rondhangen. Hier moet ik zijn voor de opgefokte grunge van Brody Dalle, de echtgenote van Josh Homme en zangeres van The Distillers. De stoner, power, grunge en rock'n'roll vlogen ons om de oren - want hoe kan je deze teringherrie het best beschrijven? - en we bouwden een stevig moshpitfeestje. Sowieso een van de beste concerten van de dag, bedankt Brody!

In de Marquee was het tijd voor hitmachine Kelis. De dame heeft in de loop van de jaren best wat genres onder de arm genomen, maar het was maar zelden dat ze me kon bekoren. Alvorens de hele band op het podium verscheen, bracht ze samen met een saxofonist haar grootste hit van de laatste drie jaar. Zijn we het allemaal eens dat 'Bounce' (dat ik helaas later op de avond opnieuw zou horen, op de set van Calvin Harris) platter dan een overreden hondendrol is? Mooi! Ook 'Trick me' is zo'n Donna- of MNM-hit waar ik liever niet aan werd herinnerd. Zelfs het best genietbare 'Millionaire' is veel minder interessant zonder André 3000. Ik bleef nog even staan tot mijn eten op was, en vluchtte snel naar de Chill Out. Pukkelpop is genieten van een waaier aan verschillende genres, maar het is ook vooral keuzes maken. Zo kon ik slechts een kwartier van de Amerikaanse stoners van Red Fang meepikken. Toch nog even die moshpit in! Rauwe, ruwe, vuile sound zonder weerga. Ik verliet de wild om zich heen schoppende Shelter voor Hare Freakheid Annie Clark St. Vincent, die voor mijn laatste hoogtepunt in de Club mocht zorgen. Gekleed in een hoogst eigenaardige jurk met bloedende blauwe ogen en monden en een ontploft wit gekleurd kapsel verscheen ze op het podium, samen met haar even prettig gestoorde band. Een hoogstaand muzikaal spektakel volgde, met gitaargezwaai, robotdansjes en zelfs een witte piramide dat als tweede podium diende (waarop ze 'Cheerleader' zong). De elektronica knetterde ervan af, maar ook vuile gitaarriffs zijn Annie niet vreemd. Lang leve excentrieke frontvrouwen en hun experimentele shit!

Tijd voor de koningen van de stevige rockmuziek, op de Main Stage: Queens Of the Stone Age, voor de 2843e keer op Pukkelpop, en voor mij is het de derde keer. Weinig verrassingen aan hun optreden: hit na hit na hit, met vooral ook aandacht voor hun jongste plaat, zij het niet overvloedig. Aanvankelijk leek het of ze hun succesalbum Songs For the Deaf op ons los zouden laten, maar de Queens zetten na de drie eerste songs hun pletwals 'My God is the sun' in. Middenin al dat strakke gitaargeweld was er ook plaats voor enkele voor hun meer 'sexy' en dansbare nummers: 'Smooth sailing', 'Make it wit chu', noem maar op, alsook het zeer radiovriendelijke 'I sat by the ocean' en 'The vampyre of time and memory', een gevoelige nummer om een traantje bij weg te pinken, met Josh Homme achter de piano. Het werd een fantantische rockshow, maar ook dat zeer voorspelbaar. Hoogtepunten? Vooruit dan: 'No one knows', 'My God is the sun', 'Little sister', 'Feel good hit of the summer', 'Go with the flow, of neem gewoon het volledige optreden als één groot hoogtepunt! Net als hun passage in 2010 zorgde 'A song for the dead' voor de afbraakwerken, een op hol geslagen song die niets van je trommelvliezen heel laat.

En dan mijn persoonlijke hoogtepunt, eindelijk. De wilde euforie van de Queens ebde snel weg in de magische, neerslachtige wereld van Portishead en de droevige stem van Beth Gibbons. De triphop en diepgaande elektronica bundelden krachten met prachtige, meeslepende beelden op de drie grote schermen van de Marquee, soms met fragmenten uit videoclips, dan weer met eloquente oorlogstaferelen. Zeggen dat geen enkele song van Portishead op de andere lijkt, is misschien wat overdreven, maar hun oeuvre, dat bestaat uit drie albums over 20 jaar, is op z'n zachtst gezegd uiteenlopend. Kippenvel schoot ons collectief door het lijf tijdens de treurige parels 'The rip', 'Glory box' en 'Roads', en de zwarte elektronica van 'Machine gun' leek onze hersens met elke slag doormidden te splijten. Wat een geschift nummer ook! Als afsluiter hadden ze niet beter kunnen kiezen: het werd het sublieme 'We carry on', en daarmee had deze Britse legende ook gezegd wat ze vanavond te zeggen hadden.

Op de Main Stage draaide hun landgenoot Calvin Harris plaatjes vanachter een gigantische draaitafel en te midden van psychedelische regenbogen en andere visuele hoogstandjes. Aan bod kwamen enkel zijn recentste hits, regelrecht van de dorpskermis voor ons vertier - niets van zijn oudere werk - met hier en daar andere nummers uit de Ultratop van de voorbije drie jaar. Het werd eat-sleep-rave-repeat, want de tent met de speciale bieren was vlakbij. Dé meezinger en afsluiter van zijn recente 'Summer'.In de Boiler Room zorgde Kim Mathijs, van Ed & Kim, maar nu als Michael Midnight, voor het allerlaatste feestje van Pukkelpop 2014, tot we om vier uur spreekwoordelijk over de drempel van het festival werden geveegd. Pukkelpop, u was weer grandioos, en het was veel te lang geleden dat ik nog in uw tuin was komen feesten!

↧

Ballonnenvrees 22 augustus 2014

August 23, 2014, 2:18 am

≫ Next: Ondanks alles

≪ Previous: Festivalverslag Pukkelpop 16 augustus 2014

Na een zomerpauze van enkele maanden is Ballonnenvrees weer helemaal terug voor een stevig najaar. Die trapten we af op 22 augustus in Café Ami, met de elfde editie alweer. Voor de gelegenheid hadden we een hele bus Nederlandse dichters laten overkomen.

De eerste noorderbuur die het met ballonnen gevulde podium besteeg, was dichter en muzikant Gerrit Barbé uit Meppel. Anderhalf jaar geleden stond ik al op zijn literaire namiddag in het plaatselijke drukkerijmuseum en deze keer was het zijn beurt om naar Antwerpen te komen afzakken. Hij bracht een drieluik van knappe gedichten. Vervolgens doorkruiste een van de wolven van La Mancha de ballonnenzee. Gentaar Philip Volckaert vuurde straffe experimentele poëzie op ons af. Die ging onder meer over Facebook en de andere kant van de WK-medaille.

Meer Nederlanders met onder meer Magda Thomas, die ik al twee keer eerder op Ballonnenvrees had gevraagd, maar dat ging nooit door. Eindelijk kon deze gepubliceerde dichteres (de enige vrouw die vanavond op het podium stond trouwens!) haar gang gaan met enkele rake gedichten uit haar bundel Geef Me de Waarheid. Landgenoot Hubert Klaver kwam helemaal uit Groningen om drie hilarische kortverhalen te komen voorlezen. Van bedelaars zonder piano tot territoriale suderans. We lagen allemaal in een deuk. Het is een hele rit van Groningen naar Antwerpen, maar kom gauw terug, Hubert! Singer-songwriter Sus Van De Leest eindigde het eerste deel met twee van zijn in Turnhout wereldberoemde liederen. Zo was er eentje over een schooluitstap naar de zoo. Bijzonder komisch!

Na de pauze opende Gerrit Barbé met een liedje op de gitaar, waarna apocalyptisch poëet Pieter Van De Walle zich achter de piano zette en een bijzonder aangrijpende performance gaf, waarin het poëtische relaas van een post-apocalyptisch liefdesverhaal met volle kracht werd begeleid door zijn rake pianospel. Voor tien minuten lang zat een ieder van ons op zijn stoel gekluisterd, de gedachten ver weg in die barre, futuristische wereld. Wat mij betreft het hoogtepunt van de avond! Gert Vanlerberghe, organisator, presentator en schrijver van dit bericht, volgde met onder meer gedichten over IJsland, Balzac, Orpheus en als slot zijn vijfdelige Gazagedicht. Vervolgens brulde Sven de Swerts de hele Sint-Katelijnevest bijeen en liet hij het hele café uit volle borst(en) meezingen met zijn interactieve en expressieve slam poetry. Sus eindigde met drie bijzonder grappige nummers, waaronder zijn in Turnhout best legendarische carnavals-hit. Nu al dé meezinger voor Carnaval 2014!

Ballonnen werden geliquideerd, bier werd geconsumeerd, en tal van jamsessies volgden, waarna een selecte groep zich richting Grote Markt begaf en alle verdere beslissingen aan de nacht overliet.

Bedankt artiesten, bedankt publiek, bedankt Café Ami! Binnen twee weken doen we dit nog eens over, op Antwerp Fringe, met twee dagen lang, van 14u tot 21u, niets dan poëzie en muziek, op verschillende podia in Antwerpen!

↧

Ondanks alles

August 31, 2014, 1:16 pm

≫ Next: Verdwenen

≪ Previous: Ballonnenvrees 22 augustus 2014

Hoe is het mogelijk dat we hier weer zijn beland?

Na getrokken messen en lessen, eloquente lijnen in het zand.

Allebei een hoog ontwikkeld empathisch vermogen,

Afspraken en smeekbeden voor dovemansoren.

De toekomst leek de moeite niet toen we elkaar belogen

Met de monden die de twijfels uit verlamde lijven zogen.

Wij hadden elkaar, dat was genoeg, dat was een harnas

Tegen de filters op onze dromen, en de leegtes van een canvas.

Ik mag de waarheid niet ontkennen maar ik doe het telkens weer.

Maar dat heb je met bedrog. Het is geen tweerichtingsverkeer.

↧

Verdwenen

August 31, 2014, 1:29 pm

≫ Next: Metropolis, Fritz Lang

≪ Previous: Ondanks alles

Stap rustig verder.

Je grote teen graaft

Gaten in het zand.

Runes met een boodschap,

Een cryptische schreeuw,

En vragen die verwaaien

Nog voor ze kunnen beantwoord.

Of het al november is.

Of je tijd al is gekomen.

In deze onmetelijke vlakte

Zijn de opties gering

En weet je geen blijf

Met gedachten die je

Toch nooit zullen sparen.

En misschien, als je

Na talloze bange uren

Je ogen weer opent, is

De wereld wel voorgoed

Verdwenen.

↧

Metropolis, Fritz Lang

September 3, 2014, 1:24 pm

≫ Next: Ballonnenvrees op Antwerp Fringe 6 en 7 september 2014

≪ Previous: Verdwenen

"Und wenn die in der Tiefe

einmal aufstehen gegen Dich?"

↧

Ballonnenvrees op Antwerp Fringe 6 en 7 september 2014

September 6, 2014, 3:28 pm

≫ Next: Antwerp Fringe: poëzie in beeld

≪ Previous: Metropolis, Fritz Lang

Fringe Festival is al sinds de jaren veertig een begrip in Edinburgh, heeft dat succes ondertussen tot in 300 steden over de hele wereld kunnen bevestigen, en komt nu pas naar België overgewaaid. Drie dagen lang strijkt Fringe neer in Antwerpen, een stad die nooit meer dezelfde zal zijn na deze artistieke transitie.

5 september was het startschot voor het festival, op het epicentrum van het hele gebeuren: het Hendrik Conscienceplein. Willem-Jan en Andrew legden op ludieke wijze uit wat Fringe nu eigenlijk inhoudt, waarna ze een emmer ijswater over de man die zijn volk leerde lezen gooiden. Zo ontsnapte dus ook Hendrik Conscience niet aan de beroemde ice bucket challenge. Er volgde een stemmige ceremonie, onder begeleiding van een zangkoor, waarbij verschillende artiesten iets doneerden aan de Fringe Ark, die in het plasje voor het standbeeld van de schrijver lag. Ballonnenvrees offerde enkele met poëzie bekladde ballonnen. De nacht werd ingeluid door een vet feestje in Het Bos, op de Ankerrui!

De twee weekenddagen gaan de verschillende theatervoorstellingen, concerten andere performances van start. Hoe gekker hoe liever, dat is het motto! Kom uit je comfortzone en lééf! De poëzie wordt door Ballonnenvrees verzorgd, en beginnen deden we in onze stamkroeg Café Ami, dat deze week trouwens een jaar bestaat. Hip hip hoera! Twee dagen lang zouden we met een hele groep dichters van podium naar podium snellen om daar onze poëzie door de mic te laten galmen. In Café Ami begonnen we me korte sets van vijf minuten. Presentator-organisator Gert Vanlerberghe opende de twaalfde Ballonnenvrees met enkele van zijn 'klassieke' poëmen, en daarna volgde rest van de groep: een bont gezelschap van verschillende leeftijden, uit verschillende streken in Vlaanderen, en met verschillende stijlen van poëzie. We hadden Shari Van Goethem, vaste gast Gust Peeters, West-Vlaamse rapper Siebrand, Runa Svetlikova van Woordwasdraad, Saskia van Campen en Charles Janssens.

Na Café Ami verlieten we onze comfortzone. We begaven ons naar het Conscienceplein en beklommen het monument, om zo aan de voeten van onze goede kameraad Hendrik onze poëzie over het plein te spitten. De Ark, het publiek en Antwerpen lagen aan onze voeten, en af en toe offerde Gert een nieuwe ballon aan de Ark. Ondertussen pikte de dwerghaan van een van de andere acts, zich van geen poëtisch kwaad bewust, de grond van tussen de dichters weg, waarna hij het hele gebeuren achter zich liet door fier op de Ark neer te strijken.

Het derde podium kregen we van de legendarische boekhandel De Groene Waterman. Na eerst onze dorst te lessen aan de bar in de indrukwekkende kelder, deden we weer enkele rondjes poëzie voor een aandachtig en geïnteresseerd zittend publiek. In het gezellige café van de cultcinemazaal Cartoon's deden we dat nog eens opnieuw, maar zat elke dichter wat verspreid, tussen het volk in, en werd de hele ruimte ook op verschillende manieren gebruikt. Gust las eens een gedicht voor aan de toog. Charles gebruikte een poster als de spiegel die in een van zijn gedichten voorkwam. Runa ging op een stoel staan. Gert sprong op en neer op het podium. Misschien wel de meest geslaagde performance van de dag, waar zowel het publiek als de artiesten erg hard van genoten.

Na een deugddoend diner in het excellente restaurant ViaVia (tevens de backstage voor Antwerp Fringe), was er nog het avondprogramma voor 6 september, in Café Ami. Eerst brachten Gert, Gust en Runa elk een kwartier gedichten, met een gulle greep uit hun oeuvre, en vervolgens nam Charles Janssens een muzikant mee op het podium. Multi-instrumentalist Johan Noterman begeleidde de excellente gedichten met klarinet- en gitaarspel. Het hele concept was een cyclus van oorlogsgedichten, waarbij het harmonische huwelijk van woord en muziek ons de modder van de loopgraven liet proeven. Het was een sterke, afwisselende performance, waar ik zeker meer van wil zien.

Afsluiten van dag één deden we met de Antwerpse rockband Casual Riot. Dit was nog maar hun derde optreden ooit, en hun eerste akoestische set - dat wil ook zeggen: zonder drummer. De een halfuur meeslepende krachtige muziek werd ingeleid door een Engelstalig gedicht van de zanger, en zorgde voor een bom van een slot, met zelfs enkele meezingers, op deze ontzettend geslaagde dag! Morgen proberen we dat niveau nog te overstijgen, al zal dat dus niet gemakkelijk zijn!

Foto's: Gust Peeters, Marco Van Dyck en Gert Vanlerberghe

↧

Antwerp Fringe: poëzie in beeld

September 8, 2014, 10:06 am

≫ Next: Wie moet het gelach betalen?

≪ Previous: Ballonnenvrees op Antwerp Fringe 6 en 7 september 2014

WDS Pictures

Anneleen Peeters

Fotostudio Keoon

↧

Wie moet het gelach betalen?

September 8, 2014, 12:31 pm

≫ Next: Quargentaine

≪ Previous: Antwerp Fringe: poëzie in beeld

Schuif een stoel bij en toon ons je wonden,

Wij likken ze schoner vandaag.

Wij zijn de spiegel en jij bent de zonde,

Wij het antwoord en jij de vraag.

En als we in vorm zijn, gaan wij voor catharsis

En boenen je ziel tot ze blinkt.

Een opkikker voor al wie in zak en as zit,

Een reddingsboei voor wie verdrinkt.

Onze specialiteit: de lippen bespelen,

Een lach en ons doel is bereikt.

Wij vragen geen geld, wederdienst of aandelen,

Het is jouw lach die ons werk verrijkt.

↧

Quargentaine

September 8, 2014, 1:08 pm

≫ Next: Monthly singles chart

≪ Previous: Wie moet het gelach betalen?

Het land leeft in de spieren van onze tong,

In de grijze massa tussen lip

en oorschelp,

Waar het nog net de tijd voor metamorfose

Van metafoor

Tot metafoor.

Meer ambitie valt er niet te winnen

Uit gehaaste historische heling.

Ons land leeft slechts in klanken,

Nu we onverhoeds verbannen.

Onze vloeken hakken enkel

Op verveelde oren in.

In dit averechts aquarium

Worden revoluties vroegtijdig ~~gedempt~~

Door de vloeibare discretie

Van de oceaan.

En de onderzeeër

Glijdt

Weg

In de

Kantlijnen van schoolboeken,

Duikt

Onder

O N M E T E L I J K E I R R E L E V A N T I E .

De bemanning slijpt messen en herinneringen bij.

Een spookregering zonder wetten, zonder leiders,

Zonder

vaste grond

onder onze vogelvrije

voeten.

Slechts door de kracht van taal zijn onze illusies

Meer dan sprookjes voor het slapen gaan.

Aangevoerd door onze ingesloten moed

Lijken ze de kracht te o n t s n a p p e n

Aan onze geheime

||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||Quarantaine|||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||

In het zeerijk van Poseidon,

Waar ons land niet eens bestaat.

Drawing by Zak Smith

↧

Monthly singles chart

September 9, 2014, 9:15 am

≫ Next: Voor Axel Wappendorf

≪ Previous: Quargentaine

Arcade Fire is a regular at the number one position of my monthly chart. Do watch their video. This month's most successful Belgian song: Melting Time!

Arcade Fire - You Already Know
Blaudzun - Too Many Hopes For July
MaybeSheWill - In Amber
Kiasmos - Burnt
Jungle - Time
Manic Street Preachers - Walk Me To the Bridge
Melting Time - Eyes
Owen Pallett - Song For Five & Six
Interpol - All the Rage Back Home
Pet Shop Boys - Fluorescent
BRNS - Void
Hozier - Take Me To Church
The Raveonettes - Endless Sleeper
The Hidden Cameras - Year Of the Spawn
Brody Dalle - Don't Mess With Me
Uni_Form - Valkyria
Arsenal - Temul
The War On Drugs - Under the Pressure
Franz Ferdinand - Stand On the Horizon
Dotan - Home
Placebo - A Million Little Pieces
Clap Your Hands Say Yeah feat. Matt Berninger - Coming Down
Stromae - Ave Cesaria
alt-J - Hunger Of the Pine
Fink - Looking Too Closely
Arthur Beatrice - Late
Lenny Kravitz - The Chamber
Perfume Genius - Queen
Cut Copy - Meet Me In a House Of Love
The Sore Losers - Tripper

↧

Voor Axel Wappendorf

September 13, 2014, 1:29 pm

≫ Next: Perseus, waar is de whisky gebleven?

≪ Previous: Monthly singles chart

Hoor de propellers propageren,

De raketten hun rake romances reveleren.

Ze mijmeren, zijn niets vergeten,

Hun stalen geheugens met

Hamer en beitel beschreven.

Zeppelins, duikboten, racewagens

Ballen schroeven, motoren, cilinders.

Stijgen op, duiken onder,

Vlammen door een zolderkamer

Van lang vervlogen verhalen:

Hoe we ons later zullen verplaatsen,

Hoe snel we de wereld voorbij laten razen.

Hier op zolder is geen plek

Voor statisch en gezapig.

De toekomst is aan de snelheid,

Aan knallen en jagen,

Transcendentie tot onze

Beperkingen vervagen.

In het boek ontstaan beloftes

Die de kamer nooit verlaten,

Constructies die de zwaartekracht tarten,

Maar na het duel metalen tanden moeten rapen.

Eén frisse bries en de dromen verwaaien,

Ze verwelken als maskers na Carnaval,

Verdwijnen als sierlijke kringen in het water.

Vogels azen op vergane vooruitgang,

Afgebladderd, neergedwarreld,

Prototypes van zevenmijlslaarzen

En de steeds luidere collectieve schreeuw van

Hoger!

Verder!

Sneller!

Beter!

Gestuwd in een strategische stijve,

Een geënsceneerde erectie

Klaar voor copulatie

5... 4... 3... 2... 1... NIETS

Dan capitulatie,

Tot slot stil en stokoud sterven.

De aarde is een uurwerk,

Laat het veilig verder tikken.

Berg je blauwdrukken op,

Die vertekende illusies van potentie.

Laat je zolderkamer slechts

Herinneringen vergaren.

Leef traag voor het te laat is.

↧

Perseus, waar is de whisky gebleven?

September 17, 2014, 10:32 am

≫ Next: Bonsaipoëzie

≪ Previous: Voor Axel Wappendorf

Een tekst over alcoholisme, de effecten ervan, en het sprankeltje hoop dat er altijd blijft, lichtjes door de Griekse mythologie geïnspireerd, heel lichtjes maar. De tekening is van de hand van Anke Verret en staat ook op de affiche van de dertiende editie van Ballonnenvrees.

Perseus, waar is de whisky gebleven?

De paarden zijn dronken, de goden beneveld.

Je heldendaden zijn vaag en belegen

En Andromeda is jou reeds vergeten.

Dronkaard, hoe zit het, laat je zwaard nog eens spreken;

Doorklief de flessenhals van je verleden,

Een slok van dat duivelse water versteent je,

Je hoofd een nest van adders, secreten,

Serpenten die het gif van de drank in je beten,

Je wilskracht en moed al aan stukken gereten.

Verrijs en verweer je,

Onthoofd je demonen,

Laat de roem die je standbeeld

Eert weer tot leven komen.

↧

Bonsaipoëzie

September 26, 2014, 2:31 am

≫ Next: AZ Maatschappij BVBA

≪ Previous: Perseus, waar is de whisky gebleven?

Je liefde was een laken
Dat me warm hield
Maar te kort schoot.
Mijn lange tenen
Leden altijd koud.

Ze kraait 'yolo' en begraaft
Haar gezicht in een smartphone.
Ik zeg: De dag moet je plukken,
Voor ze overrijp, voor ze rot.
Ze kijkt naar mijn rimpels
En verklaart me voor zot.

En we feesten
Dit is plezier, dit is het leven
En we dansen
Dit is ons lijf, dit is bewegen
En we drinken
Dit is een nood, dit is vergeten
En we neuken
Dit is genot, dit is een zegen

En als morgen de bom vallen moet,
Is mij dat om het even.

Muzeval

Het café weigert te verdrinken,
Geen lijdensweg, geen korte pijn.
We laten de glazen klinken,
En blijven waar we zijn.

Brokkenmalloot

Ingezakt op de barkruk,
De handen roerloos, verslagen.
Het woud van lege glazen,
Het bierschuim op de lippen.
De rolluiken gesloten
Verhullen glazige ogen.

De slokdarm, door de drank gepest,
Gaat over tot zijn luid protest.

Hier komt brokken van!

Daar doolt een werkloze door het woud,
Knabbelend op een uitkering.
Richt je geweer en schiet dood!

↧

AZ Maatschappij BVBA

September 28, 2014, 1:09 pm

≫ Next: (Nu) of nooit

≪ Previous: Bonsaipoëzie

In deze fabriek worden mensen gemaakt,

Soepel en plooibaar, maar zonder

Ruggengraat, klaar voor consumptie

Of doorverkoop op de arbeidsmarkt,

Een lobotomie als toegevoegde waarde.

Fabrieksfoutjes aan halve prijs

Of rechtstreeks in de container.

Bij voorkeur geen verspilling maar

Toch zijn er onbestemde goederen,

Tot onze grote spijt.

Geen nut hen te vergoeden,

We zijn ze liever kwijt.

↧

(Nu) of nooit

October 3, 2014, 3:02 am

≫ Next: Ballonnenvrees 3 oktober 2014

≪ Previous: AZ Maatschappij BVBA

Duizelig van tornado's,

Natte voeten door de vloed,

En hier en daar een lijk of vijftig

Op de schaduwzijde van de aarde,

Die we bijna om zeep, nog heel even.

Laat intussen winst welig tieren,

Welvaart voor weinigen

Wanhoop voor velen,

Want de beurs gedijt goed

In verwelkte weelde,

In moerassen waar ooit weilanden,

Waar mens en dier moegestreden,

Uitgeperst en weggesmeten

In omgevingen die onverminderd

Azen op hun leven!

Laat de hebzucht regeren,

Ondanks onderhuidse schreeuwen,

En het rode licht negeren

Tot het einde van de wereld.

Nu of nooit!

↧

Ballonnenvrees 3 oktober 2014

October 4, 2014, 2:40 am

≫ Next: Onderweg

≪ Previous: (Nu) of nooit

Perseus, waar is de whisky gebleven? Ballonnenvrees stond scherp op 3 oktober. Omdat het zo gezellig is in Café Ami, willen we daar niet echt weg gaan, dus de dertiende editie van dit poëzie-evenement ging alweer daar door. We openden krachtig met favoriet van de avond Mara Koomson. Hij zou in twee blokken optreden, deed het uiteindelijk in vier keer, want we kregen er maar geen genoeg van, en hij duidelijk ook niet! Hij opende de eerste sessie en sloot het ook weer af, en ook de tweede sessie begon met Mara. Na Ballonnenvrees, wanneer de pintjes vlot over de toog vlogen, bracht hij nog een langer concert. Met gitaar en loop system in de aanslag bracht hij ons serene en aangrijpende blues, soul, rock en meer van dat lekkers en wij waren allemaal much impressed. Jef Louisa Versmissen zei later tijdens zijn poëzieperformance nog dat dit is hoe ook Jimmy Hendrix is begonnen, en ook een vergelijking met Gary Clark Jr. bleef niet op zich wachten. Bij het strafste wat ik al op Ballonnenvrees heb gezien, vooral het nummer 'Since I've Been Away'. Ook de cover van Curtis Mayfield mocht er wezen.

Vervolgens poëzie! We begonnen met de naar Gent uitgeweken Nederlandse dichteres Salomé Mooij, die heel wat mooijs door de micro schelde en het woord 'monotoon' permanent uit het woordenboek lijkt te hebben geschrapt. Expressieve poëzie, mét stemmetjes, zo hebben we dat graag! Nog een Nederlander volgde in haar voetsporen, namelijk neo-beatnik Kobus Carbon, een graag geziene gast in België, maar voor het eerst op Ballonnenvrees. De man bracht onder meer een ode aan september en één aan zijn penis! Vervolgens een zingende Gentenaar, Joris Pinseel aka Schrijnwerk. Voor de gelegenheid had hij zijn akoestische gitaar bij, om zijn verbale kots en menstruatie kracht bij te zetten. Even dreigde hij om te komen van de dorst, maar gelukkig wist hij toch nog op slinkse manier aan een extra pintje te geraken. Straffe performer! Alsof daar iets anders dan kwaliteit in Gent woont. Voor een tweede keer Mara en voor de pauze kregen we Moya De Feyter over de vloer. Ze bracht een lang gedicht ten berde dat een explosie was aan indrukken. Zo verkondigde ze dat ze niet meer 'vuurtoren' genoemd wordt en dat ze eigenlijk het liefst een sanseveria zou willen zijn.

Na nog enkele minisessies van Mara en een lange pauze was het tijd voor meer poëzie. Aangezien Anke Verret, de ontwerpster van de affiches, aanwezig was, kreeg deze een welverdiende zittende ovatie. Vervolgens was er Antwerps dichteres Johanna Pas, met huishoudelijke gedichten en tegelgedichten. Altijd interessant als dichters hun werk in hout kappen of in tegels bakken. Knappe performance! Gert Vanlerberghe bracht bijna enkel nieuw werk, over Perseus, Axel Wappendorf, Thomas Pynchon. Even geen mirages of gitaarmeisjes meer, al belandde dat laatste gedicht nog onverhoeds in een meisjesoor later op de avond. Hij brak ook een lans voor de niet-gesubsidieerde cultuur, zij het in een halfdronken en veel te lange speech. Meer duistere poëzie van de Herentalse oppergod Jef Louisa Versmissen, die iets minder stoer uit de hoek kwam dan gewoonlijk maar wel een even indrukwekkende set bracht, die hij eindigde op de piano. Hij dichtte ook over hoe hij al dagenlang zijn bed niet heeft gezien. Wie écht al dagen lang zijn bed niet heeft gezien, is Akim A.J. Willems, dorpsdichter van Bornem af en kersverse papa. Hij gaf die dekselse linkse rakkers een veeg uit de pan met een raak Angry Young Man gedicht en testte de Beckettkennis van het publiek uit. En zo werd het nacht en werd Ballonnenvrees 13 niet meer dan een vage maar warme herinnering. Tot op 15 oktober, voor Ballonnenvrees 14 in 't Werkhuys!

laatste foto door Pierre Moeremans

↧

Onderweg

October 6, 2014, 3:14 pm

≫ Next: Literaire tip: B.S. Johnson

≪ Previous: Ballonnenvrees 3 oktober 2014

12 oktober is het de Dag van de Chronisch Zieke Mensen. Al dan niet erkende ziektes die voortdurend onderhuids aanwezig, onzichtbaar voor de rest van de wereld, wat vaak voor heel wat onbegrip vanuit de omgeving zorgt. Het is een dagelijkse afrekening, een voortdurende strijd.

Ik werd door Shari Van Goethem uitgedaagd om hier een gedicht over te schrijven en het op 12 oktober op Facebook te plaatsen, samen met heel wat andere genomineerde dichters. Een poëtisch hart onder de riem voor wie deze zware last moet dragen.

Hoe vallen de dagen,

Steigert de stad,

Legt het laden en lossen

Van het leven

Me het koudvuur

Aan de schenen.

Mijn lichaam kookt over,

Slaat woest tegen de rotsen,

Razend om het leven maar

Verscholen voor de wereld.

In een dagelijks toernooi

Ben ik het vangnet voor

Klappen die van helemaal

Nergens lijken te komen, alsof

Ik in een boksring ben gaan wonen,

In een betonmolen gedoken

En er pas na lange uren

Weer ben uit gekropen.

Voorgoed geschonden door een

Overdosis drugs die ik nooit neem,

Alsof ik onbekommerd stunts

Uit foute westerns ensceneer.

Ik word dagelijks gesloopt

Door onzichtbare kranen.

Desondanks rest er nog hoop

Tussen door pijn gemolken tranen.

In de kamer waar ik dapper

Blijf volharden in verzet

Is de wil nog niet verslagen,

Rest mij steeds een nieuwe zet.

In mijn hart ben ik een jager,

Elk succes in het vizier.

En al kruipt het leven trager,

Al staan poorten op een kier,

Elke pas is er één verder,

Ook met niemand die het ziet.

Zelfs al wordt de doortocht erger,

Deze weg verlaat ik niet.

↧

Literaire tip: B.S. Johnson

October 12, 2014, 1:00 pm

≫ Next: Ballonnenvrees 15 oktober 2014

≪ Previous: Onderweg

After reading Jonathan Coe's fascinating biography about the experimental novelist B.S. Johnson, called Like a Fiery Elephant, I had to get back to earth - not only because I had been carrying it with me in the streets of Reykjavik, through the lava fields and mossy wilderness of the Fjallabak, in the Icelandic Highlands, but also because I was so much absorbed in the terrible privacy of this remarkable writer and the enormous tragedy of his existence that I needed to sit down for a moment. It made me reflect on my own life, as most biographies tend to encourage the reader to do, but also on my own prose and the way I want to write about myself, to fictionalize my own life.

B.S. Johnson wasn't an easy man to live or work with, that much is clear from "A Life In 44 Voices", one of the last chapters in Coe's outstanding biography, unique in its form, its tone and its sense of portraying a writer the world simply seems to have forgotten. In his seven novels he has always tried to find new ways to express himself, to write about life as it is. According to him, novel writing could take two turns: fiction and non-fiction. He always claimed that his novels were telling the truth, whereas most other novels don't. He stated that "the novel is a form in the same sense that the sonnet is a form; within that form, one may write truth or fiction. I choose to write truth in the form of a novel." (Coe in Johnson 1999: viii). He also claimed that most contemporary novelists kept writing as if Ulysses never happened, according to the same Dickensian rules. He wanted to be radically different.

Johnson only wrote seven novels in his rather short life, that is true, but apart from that he was constantly involved with other forms of expression, be it poetry, theatre, film, short stories, sports reporting or television. Deeply unsatisfied with both his love life and his career he took his own life in November 1973.

It was the beginning of summer when I finished the biography and all I wanted was to read some of Johnson's novels, to get a better idea of his fiction. Like a Fiery Elephant already contains several outtakes, fragments, synopses, even spoilers - and Coe is clearly the best person to promote Johnson's work - but I wanted more. It turned out that this writer had barely been famous in Belgium, even though he was a best-selling author and a well-known television personality in the UK in his time, and in Hungary was very popular in literary circles. It was not easy to find his novels in bookstores, but eventually I managed to order two of them from the general stockroom of the Antwerp libraries. They were his fourth and his sixth novel, The Unfortunates and Christie Own Double-Entry. In order to encourage at least some people to discover the work of this forgotten writer, I would like to write my thoughts about these two novels.

The Unfortunates

Johnson's fourth novel is probably his most notorious one. It is a small, book-shaped box of twenty-seven unbound sections, of various lenghts, which the reader needs to shuffle and read in a random order. Only two of them are preceded by respectively the words FIRST and LAST, so in all the chaos of life that Johnson wanted to represent by the remarkable form of this novel, there are at least two certainties: the beginning and the end of the 'story'. It is no surprise that the twenty-eighth section of the collection is an introduction written by Jonathan Coe, of course.

The story is about Johnson's friendship with Tony Tillinghast, who in 1962 was diagnosed with cancer and died two years later at the very young age of 29, a loss that dramatically changed Johnson's life. The narrator, who in most of the sections expresses himself by means of an interior monologue, is trying to report on a football game, but is incessantly haunted by memories of Tony Tillinghast and the long agony that led him to the grave. Hence the form of the novel: a box with loose narrative sections. Since the mind randomly serves us memories, the novel would have to follow the same process to the reader. According to Johnson, the orthodox, classic medium of a bound book would not fit to portray this in any realistic way. In some of his other novels he used several other techniques to imitate reality, such as using black pages to represent the end of stream-of-consciousness, as the narrator has died, or cutting holes in some of the pages in order to provide a pure prolepsis to other passages.

For every reader there is for a novel, so many versions are there of that novel, as each reading is automatically influenced by who is imagining the story. This also goes for books being read over and again, as each time someone reads a novel, new experiences and insights have been added to that person's life, and let's not forget the memories the reader has of previous readings of that novel. In case of The Unfortunates, the range of possible readings is cut wide open and many what ifs impose themselves on the reader's mind. What if I had read this section before that one, and the other way around? What if the reader finishes the last section and then shuffles the sections again, in order to start anew? How completely different will his or her reading of The Unfortunates be? I was very much aware of this when I started reading the novel, which, as a rule, one has to do by the section that has been fixed at the beginning of the story: the 'FIRST' section.

The narrator arrives in the station of the unnamed city (which you can tell is Nottingham) and suddenly remembers that he knows this city! It reminds him of his friend Tony, and of a woman named Wendy, whom the narrator feels has betrayed him years ago. While walking the streets, having lunch and reporting the game, he remembers human fingers in Chinese soup, his affair with an opera singer ("Can't remember even if I liked her" (Johnson 1999:'1'); muses about his visits with his wife Virginia to Tony and June and Tony's comments on the narrator's latest novel. He remembers Tony telling about the lump he had started to feel and the diagnosis he received: "merely a little bit of fatty tissue which would go as quickly as it came. But it did not"(Johnson 1999:'2'). It was the beginning of the end.

Then one Saturday June called him with the inevitable message that Tony had died. It is the shortest section of the novel that describes this painful memory in one long sentence, which ends by "but previously there had been the opposite of a relapse, three days when his mind had been virtually normal, for which she had been grateful, June, it had seemed like a miracle, though he still could not move, his mind had come back and they had talked very seriously about everything, for the first time had talked about death." (Johnson 1999:'1')

The novel does read like a truthful account of their friendship (albeit with the necessary gaps: "I fail to remember, the mind has fuses." (Johnson 1999:'5'), rendered in a way both beautiful and melancholic, in a style not unlike Joyce's, with long sentences that present images thrown up by the narrator's imposing memories. Whilst some of these musings are rather trivial and not always very interesting (for instance the part about the various ways to cut a ham is rather dull), overall the novel is a true pleasure to read, even though most of it dwells in sadness. It is a tragic, melancholic masterpiece.

Christie Malry's Own Double-Entry

[soon]

Coe, Jonathan. Like a Fiery Elephant: The Story Of B.S. Johnson, 2004, Picador, London.

Johnson, B.S. The Unfortunates, 1999, Picador, London, 1969.

Johnson, B.S. Christie Malry's Own Double-Entry, 1973, William Collins Sons & Co Ltd, London.

↧